UM Lublin: Lublin dba o zieleń i dobre nawodnienie

„Zieleń miejska – standardy” to opracowanie, które ma usprawnić zarządzanie miejskimi terenami zielonymi oraz ujednolicić zasady zakładania i pielęgnacji nowych nasadzeń. Z dniem jego wejścia w życie (14 kwietnia) wszystkie miejskie założenia i inwestycje mają być realizowane według tych wytycznych. Wiosną wystartuje także realizacja 11 projektów „Miejsc dla Ciebie” wybranych w V edycji Zielonego Budżetu i zakończy się budowa dwóch pierwszych ogrodów deszczowych na terenie miasta.

– Przy pomocy szczegółowo opisanych standardów zieleni chcemy usprawnić i ujednolicić sposób tworzenia zielonych terenów, pielęgnacji istniejących, jak również lepiej zadbać o nie w trakcie miejskich inwestycji. Działania te realizowane są przez różne podmioty wyłaniane w przetargach. Z tak kompleksowym dokumentem będzie zdecydowanie łatwiej zachować spójność działań, którym przyświeca troska o zieleń w mieście – mówi Krzysztof Żuk, Prezydent Miasta Lublin.

Opracowanie „Zieleń miejska – standardy” powstało przy współpracy Biura Miejskiego Architekta Zieleni z dr hab. Wojciechem Durlakiem z Uniwersytetu Przyrodniczego, pod nadzorem merytorycznym dr hab. Ewy Trzaskowskiej, prof. KUL. Nowy miejski dokument został przyjęty Zarządzeniem Prezydenta Miasta Lublin z dnia 14 kwietnia 2022 r.

– Wytyczne zawarte w Standardach stosowane będą w zakresie terenów pozostających w zarządzaniu Gminy Lublin i podległych jej podmiotów. Chcielibyśmy, aby dokument stosowany był nie tylko przez firmy ogrodnicze, zakładające i pielęgnujące tereny zieleni na zlecenie Miasta, ale również przez nasze jednostki i spółki. Wszystkie prace związane z realizacją miejskich zadań i inwestycji, powinny opierać się na zaleceniach i wskazówkach w nim zawartych. Mogą one posłużyć również inwestorom zewnętrznym oraz samym mieszkańcom, jako podręcznik dobrych praktyk, i mamy nadzieję, że z biegiem czasu tak właśnie się stanie – mówi Blanka Rdest-Dudak, Dyrektor Wydziału Zieleni i Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Lublin.

Tego rodzaju zbiory zaleceń i wytycznych są stosowane zarówno w Polsce, jak i na świecie, a ich treść dostosowana jest indywidualnie dla danego miasta, przy zwróceniu uwagi na ukształtowanie terenu, klimat, rodzaj i charakterystykę zieleni, a także wpływ zmian klimatycznych, jakie obserwuje się w ciągu ostatnich kilkunastu lat. W opracowaniu Lublina znajdują się przede wszystkim zalecenia dotyczące prowadzenia prac wykonawczych m.in. przygotowania podłoża pod różnego typu nasadzenia, sadzenia drzew, krzewów, pnączy, bylin, roślin cebulowych, roślin jednorocznych, a także zakładania trawników i łąk kwietnych. Publikacja zawiera również opis podstawowych standardów materiałowych dotyczący poszczególnych rodzajów nasadzeń oraz standardy prowadzenia prac pielęgnacyjnych m.in. w zakresie utrzymania misy wokół drzew, cięć pielęgnacyjnych i technicznych, zabezpieczania roślin w okresie zimowym, ochrony zieleni w warunkach miejskich, w tym w trakcie procesu inwestycyjnego.

Ogrody deszczowe

Wiosna przyniesie także finał realizacji dwóch pierwszych ogrodów deszczowych na terenie miasta: w Parku Jana Pawła II oraz przy ul. Ochotniczej, które powstają w ramach Zielonego Budżetu. Tworzą je odpowiednio przygotowane nasadzenia roślin dobrze radzących sobie w wilgotnej glebie, zatrzymujących wodę w gruncie i gromadzących ją podczas intensywnych opadów.

– Ogrody deszczowe to miejsca, w których gromadzi się woda opadowa, pochodząca zarówno z terenu ogrodu, jak i z dachów czy innych powierzchni nieprzepuszczalnych. Jest ona pobierana przez rośliny i następnie stopniowo oddawana do atmosfery. Wykorzystywane w ogrodach deszczowych rośliny to gatunki znoszące okresowe zalewanie i następujące po nim okresy względnej wilgotności, a nawet suszy. Założenia tego typu pozwalają na zatrzymanie deszczówki i ograniczają jej spływ do kanalizacji deszczowej. Jest to jeden ze sposobów na przeciwdziałanie suszy i adaptację miasta do skutków zmian klimatu – mówi Hanna Pawlikowska, Miejski Architekt Zieleni.

Ogrody deszczowe powstały w ramach realizowanego w 2021 roku projektu Zielonego Budżetu „Ogrody deszczowe. Dobrze nawodnione miasto”, którego celem była popularyzacja wśród mieszkańców Lublina wiedzy na temat zieleni miejskiej i gospodarowania wodą w kontekście zmian klimatu. Z ponad 40 propozycji zgłoszonych przez ekspertów z Fundacji Sendzimira, Biura Miejskiego Architekta Zieleni oraz przedstawicieli Rad Dzielnic wskazano osiem lokalizacji, dla których zaprojektowano obiekty małej retencji. Do realizacji wybrano dwa projekty: w Parku Jana Pawła II i w pasie drogowym ul. Ochotniczej. Ich realizacja rozpoczęła się jesienią ubiegłego roku, kiedy to wykonano niezbędne prace ziemne. Same nasadzenia roślin będą realizowane w ramach otwartych warsztatów w terenie. W Parku Jana Pawła w pobliżu altany powstaje duży ogród deszczowy z trzema wierzbami purpurowymi oraz sadzonkami sadźca, wiązówki, kosaćców i krwawnic, o pow. zlewni 500 m2 i poj. retencyjnej ponad 10 tys. dm3. Z kolei w przydrożnym pasie zieleni przy ul. Ochotniczej zaprojektowano serię trzech ogrodów deszczowych o pow. zlewni 300-320 m2 i pojemności retencyjnej 3615-4290 dm3, składających się z kilkuset roślin, głównie bodziszków, kosaćców, molinii i rozchodników.

Pierwsze ogrody deszczowe w Lublinie powstają przy współpracy Miasta Lublin z Fundacją Sendzimira, która jest prekursorem wdrażania warsztatowego tworzenia ogrodów deszczowych w Polsce. W ubiegłych latach zrealizowano ponad 50 tego typu rozwiązań m.in. w Warszawie, Łodzi, Katowicach i we Wrocławiu. W Lublinie w ramach projektu odbyły się również webinaria związane z tematami zmian klimatu, zieleni miejskiej oraz małej retencji i ogrodów deszczowych. Powstał także „Poradnik budowy ogrodów deszczowych” oraz elektroniczna broszura poświęcona tworzeniu ogrodów deszczowych i ich znaczeniu dla krajobrazu miejskiego. Wartość realizacji całego projektu „Ogrody deszczowe. Dobrze nawodnione miasto” wraz z projektami, webinariami i wykonaniem dwóch ogrodów wyniesie 70 tys. zł.

Realizacja projektów V edycji Zielonego Budżetu
Po etapie oceny formalnej i merytorycznej do realizacji wybrano 11 projektów „Miejsc dla Ciebie” w ramach V edycji Zielonego Budżetu. Dwa z nich: „Skwer Marzeń” i „Gaj nad Skarpą” przewidują duże założenia zieleni, dla których konieczne będzie przeprowadzenie rozeznania rynku. Wykonanie projektu, przeprowadzenie konsultacji z mieszkańcami oraz wykonanie prac zostanie zlecone zewnętrznemu wykonawcy. Realizacja tych dwóch zadań może być rozłożona na dwa lata.
Dziewięć projektów „Miejsc dla Ciebie” Miasto zrealizuje przy wsparciu Lubelskiej Grupy Badawczej. Projekty małych „ogródków” miejskich, zgodnie z założeniem bieżącej edycji, będą wykonane wspólnie z mieszkańcami. Jeden z projektów – „Skwer bł. ks. A. Zawistowskiego” – posiada już projekt wykonawczy, jest więc gotowy na rozpoczęcie prac.