Narodowy Fundusz Zdrowia przypomina, że czerniak należy do najbardziej złośliwych nowotworów. Wykryty we wczesnym stadium daje duże szanse na wyleczenie. Niezwykle ważna jest profilaktyka tego groźnego nowotworu. Koniec wakacji to dobry moment, by sprawdzić swoje znamiona i przebarwienia na skórze.
Czerniak jest nowotworem agresywnym, szybko się rozwija, tworzy przerzuty i często jest odporny na leczenie. Zazwyczaj kojarzymy go ze zmianami na skórze, ale może się pojawić także w obrębie błony śluzowej jamy ustnej, nosa czy gałki ocznej. Z danych z Krajowego Rejestru Nowotworów na lata 1980-2020 wynika, że zapadalność na ten nowotwór skóry zwiększyła się o 300% w ciągu ostatnich 30 lat. Jak podkreślają specjaliści, co roku w Polsce wykrywa się około 3,5 tys. nowych przypadków czerniaka, umiera - ok. 1,4 osób.
Zagrożenie zachorowaniem na czerniaka wzrasta m.in. u osób o jasnej karnacji, rudych lub blond włosach, mających dużą liczbę znamion barwnikowych, które doznały oparzeń słonecznych, szczególnie w dzieciństwie, słabo tolerują słońce, opalających się z dużym trudem, przebywających w pełnym słońcu powyżej godziny dziennie, a także tych osób, u których w rodzinie występowały przypadki czerniaka lub innych nowotworów skóry oraz opalających się w solarium.
Czerniak wykryty we wczesnym stadium w większości jest możliwy do wyleczenia. Dlatego tak ważne jest szybkie rozpoznanie tego nowotworu. Należy pamiętać, by przynajmniej raz w miesiącu sprawdzać swoje znamiona, pieprzyki oraz czy na naszej skórze nie pojawiły się jakieś niepokojące zmiany.
Jak to robić? Można skorzystać ze specjalnej ściągi czerniaka - metody ABCDE, w której bierzemy pod uwagę pięć kryteriów zmian na skórze: asymetrię, brzegi, kolor, duży rozmiar i ewolucja.
- A (asymmetry) – asymetria, np. znamię „wylewające się” na jedną stronę
- B (borders) – brzegi poszarpane, mające zgrubienia, nieregularne, nierównomierne
- C (color) – nierównomiernie rozłożony, nierzadko z punktowym skupieniem barwnika, wiele kolorów od czerwonego po czarny
- D (diameter) – duży rozmiar, zmiana o średnicy powyżej 6 mm
- E (evolution) – ewolucja, zmiany zachodzące w pieprzyku, tj. zmieniający się rozmiar, kolor, uwypuklenie dotychczas płaskiej zmiany, krwawienie, świąd czy powstawanie
Jeśli zauważymy jakieś niepokojące zmiany swoje obawy warto skonsultować z lekarzem.
Istnieje również możliwość skorzystania z badań w ramach ogólnopolskiego programu profilaktyki nowotworów skóry. Z programu mogą skorzystać osoby w wieku od 50-64 lat oraz starsze, które wciąż są aktywne zawodowo. Ogólnopolski program profilaktyki nowotworów skóry obejmuje też młodsze osoby - od 15 roku życia do 49 lat, gdy lekarz stwierdził niepokojące zmiany skórne. W ramach programu przewidziano konsultację z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, a w razie potrzeby lekarz skieruje pacjenta na badanie dermoskopowe wraz z konsultacją lekarza specjalisty lub badanie wideodermoskopowe wraz z konsultacją lekarza specjalisty.
Więcej informacji na stronie NFZ.
