Bariatria jest dziedziną medycyny zajmującą się profilaktyką, diagnozowaniem i leczeniem nadwagi i otyłości u dzieci oraz dorosłych. Jako że otyłość jest chorobą dotykającą coraz większy procent populacji, ta specjalizacja medycyny ciągle się rozwija i jest wzbogacana o nowe badania i metody leczenia.
Jakie są powody nadwagi i otyłości?
Otyłość jest chorobą cywilizacyjną - oznacza to, że wynika ona z obecnie prowadzonego przez większość ludzi stylu życia. Najczęściej zaczyna się ona od nieprawidłowego odżywiania - nieproporcjonalnie wysokiej kalorycznie diety składającej się z obfitych, nieregularnych i zbyt często spożywanych posiłków, spożywania wysoko przetworzonej żywności, nieprawidłowego wybierania składników żywieniowych pełnych konserwantów i ulepszaczy oraz połączenie tego z bardzo niską lub bliską zerowej aktywnością fizyczną.
Jakie są powikłania towarzyszące nadwadze i otyłości?
Otyłość, poza powodowaniem dyskomfortu w codziennym życiu pacjenta, może prowadzić do wielu niechcianych skutków ubocznych i chorób. Do powikłań występujących przy nagromadzeniu w organizmie nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej należą:
- choroby układu krążenia - nadciśnienie tętnicze, udar, migotanie przedsionków, choroba wieńcowa serca, żylna choroba zakrzepowo-zatorowa oraz zawał serca
- choroby metaboliczne - cukrzyca typu 2, dyslipidemia
- choroby nerek - kamica nerkowa, przewlekła choroba nerek
- choroby przewodu pokarmowego - kamica żółciowa, refluks żołądkowo-przełykowy
- depresja oraz zaburzenia emocjonalne i lękowe
- astma
- wzrost ryzyka zachorowania na nowotwory
- bóle pleców, choroba zwyrodnieniowa lub zapalna stawów (kręgosłupa, kolanowych i biodrowych - najbardziej obciążonych)
- zaburzenia hormonalne prowadzące do bezpłodności
Leczenie nadwagi i otyłości metodami nieoperacyjnymi
Na początku zawsze podejmowana jest próba leczenia otyłości metodami konwencjonalnymi, takimi jak przestrzeganie prawidłowej diety oraz podjęcie regularnej aktywności fizycznej w celu wytworzenia deficytu kalorycznego prowadzącego do utraty nadprogramowych kilogramów i zredukowania tkanki tłuszczowej. Dieta najczęściej układana jest przez dietytka albo bariatrę i personalizowana na podstawie wykonanych badań - morfologii, tarczycy, moczu - tak, aby zdrowie ogólne pacjenta jak najbardziej polepszyło się podczas kuracji. Jego stan jest stale monitorowany poprzez wykonywanie badań krwi, zawartości poszczególnych składników masy ciała (tłuszczu, wody, mięśni) i innych badań laboratoryjnych i obrazowych w zależności od decyzji lekarza. W początkowych fazach leczenia wskazane jest podejmowanie aktywności fizycznej wyłącznie pod okiem fizjoterapeuty lub trenera personalnego mających doświadczenie w pracy z osobami cierpiącymi na otyłość tak, aby jak najbardziej zminimalizować ryzyko kontuzji. Konwencjonalne metody leczenia otyłości obejmują też farmakoterapię - przepisywane leki mają rozległy zakres działania od tych zmniejszających apetyt i uczucie głodu do wchłaniających tłuszcz z przewodu pokarmowego. Środki farmakologiczne o takim działaniu wydawane są jedynie na receptę ze względu na swoje silne działanie. Bez recepty dostępne są jedynie suplementy diety oparte na roślinnych wyciągach wspomagających odchudzanie.
Chirurgia bariatryczna - operacyjne leczenie otyłości
Na leczenie chirurgiczne otyłości kierowani są pacjenci, u których konwencjonalne metody leczenia nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Ich BMI musi być odpowiednio wysokie, aby zostali zakwalifikowani do operacji, a po zabiegu muszą przestrzegać szeregu wytycznych dotyczących aktywności fizycznej i odżywiania. Najczęściej przeprowadzane są operacje zmniejszające pojemność żołądka, takie jak zakładanie balonu żołądkowego wypełnionego solą fizjologiczną oraz laparoskopowe zakładanie opaski na żołądek. Te metody wydłużają również uczucie sytości po posiłkach i fizycznie uniemożliwiają spożycie większych ilości pokarmu. Operacje te są bardzo skuteczne, jednak dość inwazyjne i wymagają współpracy ze strony pacjenta w celu utrzymania efektów.
